U weet dat paus Franciscus dit jaar heeft uitgeroepen tot ‘HET JAAR VAN BARMHARTIGHEID’.
De paus bedoelt daarmee aandacht te vragen van onze kerk, die in navolging van Jezus barmhartig is. In onze kerken kun je de komende tijd het woord barmhartig regelmatig horen.
Barmhartig is eigenlijk een typisch kerkwoord. Wanneer gebruik je dit woord nu thuis, op het werk, in de familie of zo maar op straat?
Het woord barmhartig is een vertaling van het latijnse woord MISERICORDIA. Dit zijn twee woorden: miserere en cordia. Miserere betekent medelijden hebben en Cordia betekent harten. Dus zoiets als medelijden hebben vanuit een groot hart. Nou is eigenlijk barmhartigheid en misericordia meer.
Barmhartigheid heeft in de kerk, in het geloof, twee partijen die elkaars partners zijn: God en de mensen.
God is barmhartig.
Dat wil zeggen God oordeelt vanuit het hart. Hij veroordeelt niet.
God is barmhartig.
Dat wil zeggen God strijkt over zijn hart en vergeeft.
God is barmhartig.
Dat wil zeggen er is ruimte voor iedereen.
Mensen zijn barmhartig.
Dan bedoelen we mensen dienen oog te hebben voor de zwakkeren, de bedroefden, de gevangenen, de zieken, de vluchtelingen.
Mensen zijn barmhartig.
Dan bedoelen we dat – dit oog hebben voor – gepaard moet gaan met de handen uit de mouwen steken, met partij kiezen, met actief zijn, met doen.
Mensen zijn barmhartig.
Dan bedoelen we dat het hart voorop gaat en niet de regeltjes, de wetten.
In de barmhartigheid ontmoet de mens God.
In de barmhartigheid van mensen laat God zich aan ons zien.
Kortom. Mensen zijn de handen en voeten van Gods barmhartigheid.
Deze barmhartigheid, naar het voorbeeld van Jezus van Nazareth, heeft in de geschiedenis van de westerse samenleving enorm veel invloed gehad. Het is de basis voor de gezondheidszorg, de sociale wetten en allerlei ethische waarden en normen. Het is bepalend voor ons denken over zorg en verantwoordelijkheid. Het is de manier waarop ons christen zijn er toe doet in onze samenleving. Het stelt en beantwoordt de vraag: ‘Wie is mijn naaste’? Zonder barmhartigheid als kernboodschap van Jezus voor zijn volgelingen, zou onze samenleving er heel anders uit zien. Misschien nog niet zo gek om het woord barmhartig, in onze tijd, ook eens aan de keukentafel op het werk, in onze gezinnen, of gewoon op straat te laten vallen, maar laten we bedenken bovenal gaat het erom zelf barmhartig te zijn.
Pastor Antoon van der Steen