Auteur: Lucas Han

U weet dat paus Franciscus dit jaar heeft uitgeroepen tot ‘HET JAAR VAN BARMHARTIGHEID’.

De paus bedoelt daarmee aandacht te vragen van onze kerk, die in navolging van Jezus barmhartig is. In onze kerken kun je de komende tijd het woord barmhartig regelmatig horen.
Barmhartig is eigenlijk een typisch kerkwoord. Wanneer gebruik je dit woord nu thuis, op het werk, in de familie of zo maar op straat?

Het woord barmhartig is een vertaling van het latijnse woord MISERICORDIA. Dit zijn twee woorden: miserere en cordia. Miserere betekent medelijden hebben en Cordia betekent harten. Dus zoiets als medelijden hebben vanuit een groot hart. Nou is eigenlijk barmhartigheid en misericordia meer.

Barmhartigheid heeft in de kerk, in het geloof, twee partijen die elkaars partners zijn: God en de mensen.

God is barmhartig.
Dat wil zeggen God oordeelt vanuit het hart. Hij veroordeelt niet.

God is barmhartig.
Dat wil zeggen God strijkt over zijn hart en vergeeft.

God is barmhartig.
Dat wil zeggen er is ruimte voor iedereen.

Mensen zijn barmhartig.
Dan bedoelen we mensen dienen oog te hebben voor de zwakkeren, de bedroefden, de gevangenen, de zieken, de vluchtelingen.

Mensen zijn barmhartig.
Dan bedoelen we dat – dit oog hebben voor – gepaard moet gaan met de handen uit de mouwen steken, met partij kiezen, met actief zijn, met doen.

Mensen zijn barmhartig.
Dan bedoelen we dat het hart voorop gaat en niet de regeltjes, de wetten.

In de barmhartigheid ontmoet de mens God.
In de barmhartigheid van mensen laat God zich aan ons zien.
Kortom. Mensen zijn de handen en voeten van Gods barmhartigheid.

Deze barmhartigheid, naar het voorbeeld van Jezus van Nazareth, heeft in de geschiedenis van de westerse samenleving enorm veel invloed gehad. Het is de basis voor de gezondheidszorg, de sociale wetten en allerlei ethische waarden en normen. Het is bepalend voor ons denken over zorg en verantwoordelijkheid. Het is de manier waarop ons christen zijn er toe doet in onze samenleving. Het stelt en beantwoordt de vraag: ‘Wie is mijn naaste’? Zonder barmhartigheid als kernboodschap van Jezus voor zijn volgelingen, zou onze samenleving er heel anders uit zien. Misschien nog niet zo gek om het woord barmhartig, in onze tijd, ook eens aan de keukentafel op het werk, in onze gezinnen, of gewoon op straat te laten vallen, maar laten we bedenken bovenal gaat het erom zelf barmhartig te zijn.

Pastor Antoon van der Steen

Blij werd ik, toen enkele weken geleden een zuster van de monastieke gemeenschap van Bethlehem mij een verbeelding van de drie-eenheid in de vorm van een keramiek gaf. Die hebben jullie nu ook in handen. De basisvorm van de keramiek zijn vier cirkels. Drie cirkels zijn gelijkmatig om elkaar geplaatst en raken alle drie de vierde in het midden. In deze middelste cirkel zien wij een liggende, uitgeputte en krachteloze mens. Van de rechter cirkel grijpt een krachtige figuur de mens van achteren onder de armen, heft hem omhoog en wendt zijn gezicht naar de zwakke toe. Links knielt diep gebogen een tweede figuur voor de mens, omvat en kust teder zijn voeten.

Van de bovenste cirkel daalt vuur en een duif neer in het midden van het gebeuren. De maakster van deze keramiek Caritas Müller geeft het beeld de titel: Barmhartige Drie-eenheid. Voor mij een beeld van hetgeen wij als christenen belijden wanneer wij God de Drie-ene noemen. Bij God staat de mens centraal. De mens in zijn zwakte en ellende. Hij is omgeven van God’s aandacht, liefde en barmhartigheid.

Kijken we nog eens goed naar de afbeelding!
Vol liefde neigt de Vader zich naar de mens. Hij heft hem omhoog, draagt en zorgt voor hem vol overgave. De Zoon buigt diep en komt solidair heel dichtbij het levensgevoel van de mens. Hij omvat teder zijn voeten, wast en kust ze. De Geest, verbeeld in het teken van vuur en duif, is altijd daar aan het werk waar mensen barmhartig met elkaar omgaan.
Een mens centraal, in het midden van het gebeuren.
Een mens niet sterk en gezond, maar zwak, ziek en ontmoedigd; verdrietig, moe en zielig.
De mens centrum van God’s aandacht.
Ben ik het?
Kan en wil ik het zijn?
Zwakte waarnemen, toelaten en aanvaarden?
Mij overgeven, niets meer doen, alleen nog ‘zijn’.
U bent er - Schepper God, Vader en Moeder.
U komt liefdevol nabij, uw gelaat dichtbij mij, ik voel uw adem, u omhelst mij met uw krachtige en tedere armen.
U bent er - Jezus Christus, Zoon van God en mensenzoon.
U komt van onderaf mij nabij, omvat mij en draagt mij in de diepte.
U bent er - Heilige Geest, kracht van omhoog.
U geeft mij troost en doet mij herleven, bezielt mij met vuur en warmte.

Barmhartige Drie-eenheid:
helende toewijding,
bergende liefde,
bezielende kracht.
(aan U vertrouw ik me toe)

Zusters en broeders,
Bij God staat de mens in het midden, centraal - in het hart.
Wie zich met deze God inlaat, doet het als God en maakt de mens tot middelpunt van zijn leven.
Waar mensen in het leven van alledag barmhartig zijn, daar is God ervaarbaar en nabij.
Amen.

Drievuldigheidszondag,
Martin Schneeberger

God, geef me oren
die de roep om medelijden horen
en handen die de pijn helpen verzachten.
God, geef me ogen
die de haat en de vooroordelen zien
en geef me moed om er iets aan te doen.
God, geef me een tong
om woorden van troost te kunnen spreken,
wanneer woorden tekort schieten.
God, geef me gevoel,
zodat ik mijn handen kan leggen
in handen van mensen die pijn hebben,
zodat ze begrijpen dat Jij, God,
bij hen bent.

Maar bovenal, God, geef mij liefde,
zodat ik Jou kan eren,
Jou kan dienen,
van Jou kan houden,
hier op aarde
en straks in de hemel gelukkig zijn. Amen

Elisabeth Poole (a Maryknoll Book of Prayer)

En toch…
Vrede scheidt de geesten
wanneer iedereen
een ander plan voor vrede heeft…

Vrede verliest terrein
wanneer belangen
tegen elkaar uitgevochten worden…

Vrede verdwijnt
wanneer mijn vrijheid
jouw vrijheid gevangen zet…

Maar VREDE verschijnt
bij het eerste teken
van een belangeloos en liefdevol gebaar.

Missionaire Agenda 2016-2